Đất Và Người (2002): Hơn 20 năm dư âm vẫn còn vang vọng!

Đất Và Người là một bộ phim truyền hình được Trung tâm Phim truyền hình Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam thực hiện, do Nguyễn Hữu Phần và Phạm Thanh Phong làm đạo diễn. Bộ phim phát sóng lần đầu vào năm 2002 trên kênh VTV1.

Thông tin phim Đất Và Người

• Tên phim: Đất Và Người
• Thể loại: Tâm lý xã hội, Chính kịch, Hài kịch
• Định dạng: Phim truyền hình
• Dựa trên: Tiểu thuyết Mảnh Đất Lắm Người Nhiều Ma của nhà văn Nguyễn Khắc Trường
• Kịch bản: Phạm Ngọc Tiến, Khuất Quang Thụy
• Đạo diễn: Nguyễn Hữu Phần, Phạm Thanh Phong
• Diễn viên: Duy Hậu, Hán Văn Tình, Phát Triệu, Duy Thanh, Hà Văn Trọng
• Nhạc phim: Bài hát Đất Và Người được thể hiện bởi Mai Hoa
• Soạn nhạc: Trọng Đài
• Quốc gia: Việt Nam
• Ngôn ngữ: Tiếng Việt
• Số tập: 24
• Thời lượng: 45 phút/tập (không bao gồm quảng cáo)
• Đơn vị sản xuất: Trung tâm Phim truyền hình Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam
• Kênh trình chiếu: VTV1
• Phát sóng: 2002

1 trích đoạn trong phim Đất và Người - Nguồn: VTV Giải Trí Official

Nội dung phim Đất Và Người

Bộ phim Đất Và Người kể về ngôi làng Giếng Chùa có 2 dòng họ Trịnh và họ Vũ với những oán hận, mưu mô, thù địch đan xen nhau. Đó đều là những con người gia trưởng, phong kiến; những con người luồn cúi và sẵn sàng nịnh bợ để mang lợi ích về mình; những con người với đầy rẫy mưu mô toan tính… Đồng thời, bộ phim còn là câu chuyện về những nạn nhân trong việc tranh đấu giữa nhiều thế lực.

Review Đất Và Người: Tái hiện cuộc sống thôn quê thời kỳ đổi mới

Vào thời điểm bộ phim Đất Và Người lên sóng vào năm 2002, tác phẩm này đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của đông đảo khán giả, lấn lướt hẳn so với những bộ phim được ra mắt cùng thời. 

Mang đậm dấu ấn làng quê Bắc Bộ

Bộ phim có những tình tiết được hiện lên từ cuộc sống thường nhật vô cùng quen thuộc, đó là mâu thuẫn gay gắt giữa hai dòng họ Trịnh và Vũ ở làng Giếng Chùa, sự vận động của làng quê trong thời kỳ đổi mới đã xô đẩy nhiều mối quan hệ đứng sát ranh giới đổ vỡ. Những người có tuổi thì nhất mực bảo thủ, đòi phải giữ nguyên lề thói cũ. Càng ngày, những thù hằn cá nhân càng lớn dần, bao trùm và thậm chí là chi phối hạnh phúc của thế hệ trẻ.

Đương nhiên, Đất Và Người không chỉ dừng lại ở việc miêu tả các mối quan hệ dòng họ. Kịch bản bộ phim có văn phong mang dáng dấp của Tắt Đèn, từ cách chọn lựa thời gian để biểu đạt (thời kỳ giáp hạt tại nông thôn luôn mang đậm ý nghĩa điển hình) cho đến số phận của bà Son, cô Đào, lão Quềnh... 

Đặc biệt phải kể đến nhân vật Quềnh do nghệ sĩ Hán Văn Tình thủ vai dù không phải là nhân vật chính trong phim nhưng lại là nhân vật có sức hút và được yêu thích nhất. Sau bộ phim, cố nghệ sĩ Hán Văn Tình không còn được khán giả gọi bằng tên thật, người ta vẫn nhớ đến ông với cái tên Chu Văn Quềnh. Trong tiểu thuyết Mảnh Đất Lắm Người Nhiều Ma của nhà văn Nguyễn Khắc Tường, nhân vật Quềnh chết ngay từ đầu câu chuyện vì bị chảy máu dạ dày. Tuy nhiên khi lên trên màn ảnh, cuộc đời của Chu Văn Quềnh lại đặc sắc hơn nhiều và được kéo dài cho đến tận cuối phim.

Hình ảnh trong bộ phim Đất Và Người mang đậm dấu ấn của làng quê Bắc Bộ. Đó chính là hình ảnh cây đa, giếng nước, mái đình, ruộng đồng và cuộc sống chân chất, hồn hậu, lời ăn tiếng nói đậm đà tình quê của người dân nông thôn Việt Nam cách đây 20 năm. 

Chất thơ và bi kịch đan xen

Bộ phim Đất Và Người nêu bật được các vấn đề chìm và nổi, ở bề mặt và cả bề sâu trong sự đan xen của nề nếp ý thức cũng như sinh hoạt tinh thần của vùng nông thôn nói chung và những người nông dân nói riêng. Đó còn là những vấn đề về gia tộc và dòng họ, về hôn nhân và gia đình, những mối quan hệ làng xã cũng như lề thói nông xã.

Phim không chỉ ẩn chứa chất thơ mà còn có cả những bi kịch, thậm chí là loạt bi kịch nối tiếp nhau. Không chỉ là những con người luôn nhân danh đủ dạng trong thế bài trừ và tiêu diệt lẫn nhau, đó còn là đủ các người dị dạng bị đẩy ra hoặc là hút vào những cuộc giao tranh đầy quyết liệt này. Hiểu đơn giản, đó là một vùng làng quê ở trong một tổng chân dung những con người vừa là nạn nhân vừa là tội nhân…

Tuy nhiên, bộ phim vẫn khiến người xem cảm thấy lạc quan hơn về cuộc sống. Có lẽ là nhờ những yếu tố hài hước được cài cắm khéo léo trong tác phẩm, hoặc là do kết thúc có hậu của những câu chuyện tình yêu, sự thức tỉnh của chiến thắng cá nhân cũng như hạnh phúc của mỗi người trước uy quyền dòng họ…

Sau nhiều thập kỷ, cuộc sống đã thay đổi chóng mặt, đô thị hóa diễn ra nhanh chóng. Nông thôn giờ đã không còn như xưa, do đó những hình ảnh trong Đất Và Người cũng không thể lưu giữ nguyên vẹn. Tuy nhiên, với hàng loạt giá trị mà bộ phim mang lại cộng thêm những hình ảnh đậm nét văn hoá Bắc Bộ vẫn còn đó và in đậm trong tâm trí của thế hệ 8x, 9x, Đất Và Người vẫn là tác phẩm sống mãi với thời gian.